خـدابـیـامُـرز اسـتـاد اَبـدُرَهـمـان پـاوال«پـھـوال» ءِ پَـجّـارنـامـگ / زنـدگـیـنـامـه مـرحـوم اسـتـاد عـبـدالـرحـمـان پـهـوال

اَبدُرهمان به هزار ءُ سئے‌سد ءُ ھژده ءِ (ه‍.ش ۱۳۱۸) سال ءٰ ماں سیستان ءِ نیمروز ءِ ولایت ءٰ کنگ ءِ ولسوالی ءٰ ودی بوت ایت۔
نمیرانیں واجہ پاوال(پھوال) یکے شہ بلوچانی مزنیں ءُ زانتکاریں نمیسوک ءُ گالکاراں اِنت کہ بازیں کتاب ءُ شئیر ءُ نمشتانکے به بلوچی، پشتو ءُ دَرہ‌ای زوان ءٰ ھم نمشتگ ایت۔
خدابیامُرز اَبدُرھمان پاوال گیش شہ سی ءُ پنچ سال ءٰ ماں اوغانستان ءِ وَتگُش ءِ بلوچی زوان ءِ پریام ءٰ ھم کار کُرتگ ایت۔
یکے شہ واجہ ءِ گنجیں یاتگار ءُ کتاباں «بلوچی گالبند» ءِ کتاب اِنت کہ بلوچی رشخانی (رخشانی) سیستانی (رودی) گالوار ءِ گالان ءٰ نَزّ آؤرتگ ءُ ماں کتاب ءٰ انگریزی ءُ پشتو ءُ درہ‌ای زوان ءٰ ھم گیشینتَگ کہ اے کتاب مزنیں خزمتے بوتگ ایت تانکہ بلوچی زوان گار ءُ بےگْواہ مہ بیت ءُ ھنچو باید اِنت کہ استاد پاوال سیستانی زبانانی خاس بلوچی زوان ءِ بابا زانَگ بیت.
استاد خواجه اَبدُرهمان پاوال سی ءِ همل ءِ هزار ءُ سئے‌سد ءُ نود ءُ دو ءٰ (۳۰ همل ۱۳۹۲) اے دنیا ءٰ یل دات ءُ به وتی گُڈّی منزل ءٰ شُت ایت ءُ اَمئے لوٹ ءُ دؤا هم همیش اِنت کہ خواجہ ماں پردوس ءِ گلباگ ءٰ اَبدمان ءُ جاودان به‌بیت۔

عبدالرحمان در سال هزار و سیصد و هجده هجری شمسی (۱۳۹۲) در ولایت نیمروزِ سیستان ولسوالی کنگ به دنیا آمدند.
مرحوم پهوال یکی از مشاهیر و نویسندگان بزرگ بلوچ می‌باشند که کتاب‌ها و مقالاتی به زبان‌های بلوچی، پشتو و فارسی دری نگاشته‌اند.
مرحوم عبدالرحمان پهوال بیشتر از سی و پنج سال در رادیوی افغانستان بخش زبان بلوچی مشغول کار بوده‌اند.
یکی از آثار و کتاب‌های ارزشمند و مهم ایشان کتاب «بلوچی گالبند» می‌باشد که واژه‌هایی از لهجه رخشانی سیستانی (رودی) زبان بلوچی در آن جمع‌آوری شده است و همچنین زبان‌های انگلیسی، پشتو و فارسی دری بدان اضافه شده‌اند. این کتاب خدمت بزرگی برای پیشرفت و بقای زبان بلوچی می‌باشد و همچنین باید مرحوم استاد پهوال را بابای زبان‌های سیستانی مخصوصاً بلوچی دانست.
استاد عبدالرحمان پهوال در تاریخ ۳۰ حمل ۱۳۹۲ دارفانی را وداع گفتند و همچنین خواست و طلب ما از درگاه خداوند -جلّ‌جلاله- این است که جایگاه ابدی ایشان را جنت الفردوس قرار بدهد.

مگو جانا که پـهـوال از جهان رفت
کجا باور کند مرد سخنــــــــــــدان
نمیـــــرد اهل ایمــان و معــــارف
که باشند زنده و جاوید ایشـــــــــان
همین کافیست که اهل علم و فرهنگ
کنند یادی ز من در شام هجــــــــران

چیدگیں گال ءُ شئیرے شہ خدابیامُرز استاد پاوال ءٰ / نمونه‌ای از اشعار مرحوم استاد پهوال :

“دوست دار ایں”

دوست دار ایں دیدگاں چو
من وَتی ماسین دیار ءِ
دشت ءُ لوتیں ریکسار ءٰ
باگ ءُ سوزیں نیزار ءٰ

دوست دار ایں دیدگاں چو
سْرومَگیں آکانءَ (ھاکاں) آئی
نیوَگ ءُ آپان ءَ آئی
آئی اور(ھور) ءُ گْرند ءُ گْروکاں
مست ءُ گج شانیں روداں
ساپ ءُ سبزیں آسمان ئِے
چَرَگ ءُ سیل ءُ شِکار ئِے

دوست دار ایں دیدگاں چو
آئی دیریں سار ءُ تار ءٰ
موسُم ءُ وشیں بھار ءٰ
ریسگین سیاھیں گِداناں
پْراہ ءُ سوزیں دشت ءُ میداناں
تْرند ءُ تیزیں ماری‌آن ءٰ
مست ءُ کوھیں لیڑوآن ءٰ
میش ءُ بگّانی دوار ءٰ

دوست دار ایں دیدگاں چو
شیوانی پاس ءُ وخت ءٰ
شوانگ ءِ شیپول توار ءٰ
گرم ءُ جان‌سوچیں لِوار ئِے
سوزگ ءُ کِشت ءُ کِشار ئِے
تاری ءُ شام ءُ غروب ءٰ
سُرسُریں گوات ءُ ھوا ئِے

دوست دار ایں دیدگاں چو
آئی ھلمند، شیلگ ءُ خاشرود ءٰ مستیں
مارگو ءِ پٹ دوردستیں
پوزُکی ھامون موجیں
جاندمی چولیں دشت ءٰ
کوھنگیں برزیں کلات ءٰ
گْوستگیں نام ءُ نشان ءٰ
زندگیں تاریخ ءُ نکل ئِے

دوست دار ایں دیدگاں چو
آئی اِزّت آئی ننگ ءٰ
آئی پتے مڑ ءُ جنگ ءٰ
آئی سول ءُ آئی سوب ءٰ
بزگَر ءُ مُزّور ءُ خوار ئِے

دوست دار ایں دیدگاں چو
تھاریں آئی شپان ءٰ
آئی آباتی ءِ راه ءٰ
سَکّی ءُ رنج ءُ غمان ءٰ
ننگِریں مردان ءٰ آئی
لج‌پالیں کاڈان ءٰ آئی
آسمان ءِ کِرَ ءٰ زمان ئِے
باند ءِ روچے روشنیں اِستار ءٰ آئی
آباتیں آئوک ءٰ آئی

دوست دار ایں، دوست دار ایں
من وتی چو سر ءُ ساہ ئِے

ندکـار، رجانکـار ءُ نـزّآروک / نویسنـده، برگـردان و گـردآورنده: مـیـران الـبـلـوچ (صادق کبدانی)