منشأ زبان بلوچی

تخمین زده می شود تعداد کسانی که به زبان بلوچی صحبت می کنند بیش از 20 میلیون نفر باشند و بیشتر آنها در بلوچستان پاکستان ، بلوچستان ایران و افغانستان و سایر مناطق آسیا و اروپا ساکن هستند. آنها با لهجه های مختلفی از بلوچی صحبت می کنند و در مناطق مختلف زندگی می کنند. به طور عمده سه گویش از زبان بلوچی وجود دارد: مکرانی ، رخشانی ، و کوه سلیمانی. از یک سو، بیشتر زبان شناسان بلوچ، زبان را به سه گویش طبقه بندی می کنند اما از طرف دیگر سید هاشمی، یکی از زبان شناسان برجسته بلوچ ، کاملاً با طبقه بندی گویش های درون زبان مخالف است. او معتقد است، هر جامعه ای با مقایسه کل کسانی که بلوچی صحبت می کنند، گویش های متفاوتی پیدا کرده است و او معتقد است که پیچیده و محدود کردن زبان با طبقه بندی آن به بعضی از لهجه ها، بی فایده است.

بلوچی، یکی از قدیمی ترین زبانهاست و مانند سایر زبانها دارای تاریخ مبهمی است. نظرات دانشمندان غربی درباره منشأ آن هنوز بحث برانگیز و نامشخص است. با این حال ، ما به طور کامل نمی توانیم ادعا کنیم که منشأ زبان بلوچی مشخص نیست، بلکه پاسخ های رضایت بخش وجود دارد. بعضي از آنها اظهار داشتند كه اين زبان از زبان پارسي سرچشمه گرفته است و برخي نيز منشأ آن را به گروه ايراني خانواده ي هند و اروپايي مربوط مي كنند.

به هر حال زبانی که امروز ما از آن صحبت می کنیم ، یک زبان بسیار غنی است

پر از واژگان ، اصطلاحات  ، داستان های عامیانه ، ترانه های عامیانه و ادبیات عامیانه. همچنین مملو از نویسندگان، شاعران، محققان و زبان شناسان است. قبل از قرن نوزدهم ، بلوچی زبان نانوشته بود. دلیل این امر این بود که تا اواسط قرن نوزدهم در جامعه بلوچ هیچ اهل ادبیات و زبان شناسی وجود نداشتند. با این حال ، از آن روز به بعد آثار ادبی زیادی به زبان بلوچی انجام شده است.

متأسفانه ، زبان بلوچی هرگز مانند سایر زبانهای همجوار خود، زبان رسمی هیچ جامعه ای نبوده است. دلیل این امر این است که بلوچ هرگز یک حکومت طولانی مدت بر یک کشور نداشته است.  علاوه بر این ، زبان بلوچی همیشه مورد ستم واقع شده است، هیچگاه فرصتی برای توسعه فراهم نشده است. با این حال، زنده است.

زبان شناسان و مورخان انگلیسی بودند که بلوچی را به صورت مکتوب به خط رومی معرفی کردند. این مقدمه ی نوشتن بلوچی بود. اما وقتی شاعران و دانشمندان بلوچ شروع به نوشتن كردند، از نوشتار رومی خودداری كردند و “نستعلیق” (متن فارسی) را معرفی كردند ، اما زبان شناسان و دانشمندان بلوچ از آن طرفداری نکردند و سرانجام “نسخ” (متن عربی) معرفی شد كه بیشتر دانشمندان ، روشنفكران بلوچ و روزنامه نگاران طرفداری کردند. پس از معرفی «نسخ» ، دانشمندان و زبان شناسان بلوچ مانند محمد حسین حنقا ، گل خان ناصر ، خیر محمد نداوی ، صدیقه آزات ، مالک محمد پناه ، آزات جمالدینی ، سید هاشمی ، عبدالله جمالدینی و بسیاری دیگر کار خود را در زمینه دستور زبان بلوچی آغاز کردند. . سرانجام ، سید توانست بسیاری از کتابهای پژوهشی محور را در مورد تاریخ ، دستور زبان و ارتوگرافی زبان بلوچی گردآوری کند. با وجود چیدمان ، نگارش آن برای بسیاری از زبان شناسان بلوچ رضایت بخش نیست. و با توجه به ارتوگرافی و استاندارد بودن آن ، آنها اغلب کنفرانس هایی راجع به موضوعات مهم زبانی برگزار می کنند. با این حال ، اکثر ما از استانداردسازی و ارتوگرافی زبان خود راضی هستیم.

با توجه به خاستگاه بلوچی، بحث و پژوهش های زیادی توسط زبان شناسان انگلیسی و بلوچ صورت گرفته است. بیشتر آنها بر این باورند که بلوچی یک زبان آریایی است. برعکس ، برخی از زبان شناسان به عنوان گل خان نصیر و برخی دیگر نیز وجود دارند که معتقدند بلوچی از زبان فارسی سرچشمه گرفته است، این مورد انتقاد اکثر زبان شناسان بلوچ مانند بگ محمد بگول ، محمد حسین حنقا ، آزات جمالدینی ، سید هاشمی و برخی دیگر قرار گرفته است. انتقاد بیشتر زبان شناسان این است که ارزش بلوچی را پایین آورده اند  یا فارسی را مهمتر از بلوچی می دانند. به هر حال ، تحقیقات معتبر در مورد زبان بلوچی ، توسط تاج محمد برزگ ،  محمد دشتی ، صبا دشتیاری ، آزاده جمالدینی ، محمد حسین حنقا ، اینایات الله بلوچ ، شاه محمد ماری ، عبدالصمد آمری و برخی از زبان شناسان انگلیسی مانند الفنبین ، گراهسون و سلیگ س. هریسون ، بیان کرد كه

بلوچی زبان آریایی است و از زبان گمشده به نام زبان ماد سرچشمه گرفته و مربوط به دوره زبان پارتی است.

این گروه به عنوان شاخه ای از گروه ایرانی خانواده هند و اروپایی طبقه بندی می شود و اعتقاد بر این است که در دریای خزر و مناطق مجاور شکوفا شده است. اما ، از طرف دیگر ، بسیاری از زبان شناسان معتقدند که قبل از حدود سه هزار سال در ایران شکوفا شد.

منبع:

ترجمه از سایت مستاگ بلوچ